O Patrycji Kowal

Choć, zdawało mi się, poznałem Patrycję dość dobrze, jej twórczość długo pozostawała w moim odczuciu zamazana, enigmatyczna. Usłyszałem wiele zdań, którymi próbowała wytłumaczyć mi o czym opowiada jakiś nowy obraz. Mówiła o filozofii, wrodzonej synestezji, roli muzyki w jej życiu, jednak zawsze brakowało kilku słów, które dopełniłyby całość. Dopiero po czasie zauważyłem, jak właściwe było to przemilczenie.

Malowanie Patrycji jest bardzo sensualne, intuicyjne i emocjonalne. Bardzo różnie każdy z nas wypowiada na głos rozwiązywanie zadanej przez nią zagadki. Dlatego od dawna wiem, że Patrycję pociąga malarstwo którego nie trzeba pytać, a które samo zadaje pytania. Sztuka tchnąca tajemnicą, ale nie kurzem. Tworzyć tak, by nie dopowiadać tajemnicy. I choć to oczywiste, obraz musi mówić sam. Ale Patrycja lubi grę z widzem. Cieszy ją, gdy człowiek nie wie czy jest w obrazie czy poza nim. Z którą postacią na płótnie się uosabia i czy ktoś się z nim bawi czy poddaje dziwnemu testowi. Nie znosi rozbuchanego chaosu. Na jej obrazach musi być spokój, ale jednocześnie (choć nie ma takiego sformułowania) przesyt w granicach rozsądku. Bo w sztuce nie powinno być wstydu, tylko warsztat, dobre materiały i, najcenniejszy ze wszystkiego, czas.

Patrycja od dawna słyszy kolory, czuje dźwięki, cieszy ją barwa. Maluje więc to, co mówi o niej, co czuje o sobie u innych. Maluje to, z czego nie zdaję sobie sprawy. Maluje przemilczanymi emocjami. Maluje milczenie i podświadomość. Maluję to, czego już nie wykrzyczy. Maluje pogodzenie i kipiącą ciszę. Bo o pewnych rzeczach lepiej milczeć, niż próbować o nich mówić. A o niektórych rzeczach po prostu lepiej malować.

Od wczesnego dzieciństwa traktuje swoje wspomnienia jak płynną substancję. Woda to dla niej idealne medium podświadomości. Rozedrgane, milczące, niepokojące. Ale pamiętliwe, zapisujące niemal wszystko w odbiciach. Spokojne i chłodne. A w snach świat ogląda się spod powierzchni wody. Sny Patrycji to spacer w miejscach, w których już była. W nieskończoność przerabia to, co ma za sobą. Ale śni też o tym, jak stoi przy sztaludze i maluje. I myśli wtedy, że lepiej się skupić na tym, co było i jest, niż na tym, co będzie. Bo to pamięć czyni nas ludźmi.

Niczego w życiu tak bardzo nie kocha, jak malowania. Od początku do końca to jej świat i azyl. Jednak często pomaga jej muzyka. Maluje przy Billie Holiday, lubi gdy gra Nat King Cole. Muzyka musi iść razem z nią i pobudzać to, co chwilowo zniknęło. Gdy potrzebuje zastrzyku energii, włącza hip-hop, który brutalnie rozprawia się z brakiem inspiracji. Dużo wtedy śpiewa z pędzlem w dłoni. Gdy chce się uspokoić zapala świece, kadzidła i nie włącza herbacianego jazzu, a Bohren und der Club of Gore i Maxa Richtera. Muzykobrazy podchodzą wtedy same, jak ciche koty.

A najcenniejsze w samej Patrycji poza światem sztuki są szczerość i ciepło, jakimi emanuje w kierunku ludzi. A ci zdają się je oddawać, najczęściej w formie inspiracji. Świat, mimo kolorowych reklam szarzeje, dlatego jej marzeniem jest na nowo umieścić artystów w przestrzeni publicznej. Inkrustować zurbanizowany krajobraz fragmentami czyjejś twórczości, ponieważ społeczność w czasach małych ekranów, odwróciła się od sztuki w wielu jej tradycyjnych formach.

Pamiętam, gdy Patrycja zabrała mnie na spacer do opuszczonej szkoły plastycznej. Chodziliśmy wśród ruin starych klas, oglądaliśmy fragmenty obrazów, czytaliśmy podarte dokumenty i nikomu nie przyszło do głowy dopowiadać sobie całości. Bo ona dawno już nią była.

Piotr Mikołajczak